ΚΕΦ. 40 Γι’ αυτά που συμβαίνουν.

Γι’ αυτά που συμβαίνουν. 

Απ’ αυτά που συμβαίνουν, άλλα εξαρτώνται από μας και άλλα όχι. Από μας εξαρτώνται αυτά τα οποία εμείς είμαστε ελεύθεροι να κάνουμε ή όχι, δηλαδή όλα αυτά που εκτελούμε με τη θέλησή μας (διότι δεν θα λέγαμε ότι κάνουμε κάτι με τη θέλησή μας, αν η πράξη δεν εξαρτάται από μας)· μ’ ένα λόγο, από μας εξαρτώνται όσα έχουν ως συνέπεια κατάκριση ή έπαινο και για όσα υπάρχει παραίνεση ή νόμος. Κυρίως εξαρτώνται από μας όσα ανήκουν στην ψυχή και για όσα αποφασίζουμε· διότι παίρνουμε απόφαση για τα ενδεχόμενα να συμβούν. Εξίσου ενδεχόμενο είναι αυτό που και το ίδιο μπορούμε να κάνουμε και το αντίθετό του· το επιλέγει όμως η διάνοιά μας και αποτελεί την αιτία της πράξεως. Αυτά, λοιπόν, είναι εκείνα που εξαρτώνται από μας, τα οποία είναι εξίσου ενδεχόμενα να συμβούν, όπως να κινούμαστε ή όχι, να σπεύδουμε ή όχι, να επιθυμούμε τα μη απαραίτητα ή όχι, να λέμε ψέματα ή όχι, να δίνουμε ή όχι, να χαιρόμαστε για όσα πρέπει, αλλά και το ίδιο να μην χαιρόμαστε για όσα δεν πρέπει, και όλα τα παρόμοια, στα οποία υπάγονται τα έργα της αρετής και της κακίας. Διότι όλα αυτά εξαρτώνται από την ελευθερία μας. Στα ενδεχόμενα, επίσης, να συμβούν ανήκουν και οι τέχνες· από μας εξαρτάται να ασκήσουμε όποια τέχνη θελήσουμε ή να μην ασκήσουμε. Πρέπει ακόμη να γνωρίζουμε ότι η εκλογή αυτών που είναι δυνατόν να γίνουν πράξη εξαρτάται από μας· αλλά την πράξη εμποδίζει πολλές φορές κάποιο σχέδιο της θείας πρόνοιας.